Jaki dysk twardy będzie odpowiedni do naszego budżetu oraz potrzeb? Jakie wyróżniamy rodzaje i skąd biorą się różnice? Poniższy artykuł pozwoli Wam rozeznać się w temacie dysków twardych, tak abyście wiedzieli czym kierować się przy zakupie.
Dysk twardy: HDD czy SSD a może M.2?
Na początek w wielkim uproszeniu wytłumaczę podstawowe różnice między dostępnymi na rynku dyskami twardymi:
HDD – Hard Drive Disc – dysk mechaniczny, na którym dane są zapisywane i odczytywane na magnetycznym talerzu za pomocą głowicy. Ze względu na wielkość wyróżniamy dyski 3,5 cala (zazwyczaj montowane w komputerach stacjonarnych) oraz 2,5 cala (montowane w laptopach).
SSD – Solid State Drive – dysk elektroniczny, który nie posiada żadnych mechanicznych i ruchomych części. Dane są zapisywane na kościach pamięci typu NAND Flash, które występują również w pendrive’ach czy kartach pamięci. Występująca wielkość to 2,5’’.
M.2 – nazwa przyjęła się w 2013 roku, chociaż samo złącze pojawiło się już wiele lat temu pod nazwą Next Generation Form Factor jako następca interfejsu SATA III oraz mSATA. Zamontowanie tego typu dysku wymaga posiadania złącza M.2 na płycie głównej. Ciekawostka: do złącza M.2 można podpiąć nie tylko dyski typu M.2, ale także moduły Bluetooth, NFC, Wi-Fi oraz GPS. Dysk M.2 to w rzeczywistości elektroniczna płytka o różnych długościach: 42mm, 60mm, 80mm, 110mm.
Dysk HDD
Skoro już znamy podstawowe wyobrażenie dysków twardych, czas aby przyjrzeć się im bliżej. Pierwszy z nich to dysk talerzowy, mechaniczny.
Zalety : duża pojemność, niska cena.
Wady : niska prędkość odczytu i zapisu danych, słaba odporność na wstrząsy i uderzenia, duży pobór prądu.
Dyski HDD są niezastąpione jeśli chodzi o magazynowanie danych. Możemy zakupić dysk magnetyczny o bardzo dużych pojemnościach – 2TB, 3TB, 4TB w stosunkowo niskiej cenie, czego nie można by powiedzieć o dyskach elektronicznych. W przypadku danych czy też kopii zapasowych nie jest potrzebna wielka prędkość dysku twardego. Na rynku wyróżniamy dyski o prędkości 5400 oraz 7200 obrotów na minutę. Polecam oczywiście celować w dyski z wyższą prędkością, co podniesie komfort pracy z danymi. Z tego też względu nie widzę sensu zakupu laptopa z dyskiem twardym HDD, gdzie w większości przypadków mamy możliwość zainstalowania jednego dysku.
W laptopie zamontuj dysk SDD dla systemu i oprogramowania. Natomiast kopię plików wykonuj na zewnętrzny dysk twardy (przeczytaj jeszcze o moich spostrzeżeniach odnośnie dysków zewnętrznych poniżej).
Dysk SSD
Zalety : kilkukrotnie wyższa prędkość zapisu i odczytu w porównaniu z dyskami HDD. Brak części mechanicznych, wysoka odporność na wstrząsy i uderzenia.
Wady : mała pojemność w wyższej cenie.
Dyski typu elektronicznego niebywale przyspieszają pracę komputera. Zbudowane są z komórek, które zapisują określoną ilość danych. Zalecam jego zastosowanie do instalacji systemu operacyjnego i oprogramowania. Zapewniam, niebywale odczujemy różnicę, jeśli dotychczas pracowaliśmy na systemie zainstalowanym na dysku HDD. Podobną modyfikację przeprowadziłem w starym, kilkunastoletnim komputerze klienta, który trafił do mnie na serwis. Rezultat mojej pracy możecie zobaczyć na filmiku zamieszczonym w artykule Jak ulepszyć komputer?
W dyskach typu SSD występują 3 typy sposobów zapisu danych: TLC, MLC i SLC. Należy zwracać na nie uwagę przy zakupie dysku.
TLC – (ang. Triple Level Cell) – to najczęściej spotykana technologia. Dzięki niej w jednej komórce pamięci dysk może przechować 3 bity danych. Żywotność pamięci z tą technologią zapisu wynosi około 500-3000 cykli (ilość kasowania i programowania, jaką może wytrzymać komórka pamięci). Są najczęściej stosowane w sprzedaży detalicznej. Do niewymagającego użytkowania komputera są wystarczające. W takim przypadku zdecydowanie lepiej wybrać tani dysk SSD od dysku HDD.
Zalety : nieduża cena.
Wady: TLC jest najwolniejsze i najmniej trwałe.
MLC – (ang. Multi Level Cell) – dzięki niej w jednej komórce pamięci dysk może przechować 2 bity danych. Żywotność pamięci z tą technologią szacuje się na około 3000-10000, cykli czyli znacznie więcej niż w przypadku TLC.
Zalety : dobra cena w stosunku do prędkości oraz żywotności jaką oferuje technologia TLC.
Wady : technologia droższa od TLC.
SLC – (ang. Single Level Cell) – dzięki niej w jednej komórce pamięci dysk może przechować 1 bit danych, co znacznie eliminuje ryzyko wystąpienia błędów. Technologia wykorzystywana jest głównie w rozwiązaniach serwerowych. Żywotność określa się na około do 100 000 cykli.
Zalety : największa prędkość odczytu i zapisu, największa trwałość pamięci.
Wady : najdroższa technologia w dyskach SSD, wykorzystywane głównie w serwerach.
Dysk M.2.
Dyski M.2 obsługują jeden z dwóch obecnych interfejsów:
Wykorzystujący standard SATA III
To tak naprawdę dyski, które posiadają nie większe prędkości zapisu i odczytu niż dyski SSD, ponieważ korzystają z tego samego protokołu AHCI. Protokół ten mocno ogranicza pamięci nośników SSD (teoretycznie maksymalnie do 600 MB/s).
Zalety : łatwo go wymienić w nowszym laptopie. Można go zastosować tam gdzie nie ma portów SATA. Można podłączyć go do komputera stacjonarnego bez dodatkowego okablowania. Jest rodzajem tańszego M.2.
Wady : prędkości odczytu i zapisu nie różnią się od tych które posiadają dyski SSD.
Wykorzystujący standard PCI Express
Za działanie tego typu dysków odpowiada protokół NVMe, który umożliwi znacznie szybszy przesył danych niż protokół AHCI. Prędkości te będą zależeć, od tego której generacji standard PCI Express posiadamy na płycie głównej (2.0, 3.0, 4.0) oraz ile posiadamy linii komunikacyjnych. Dla przykładu: dyski M.2 na protokole NVMe pracujące w standardzie PCI Express 3.0 x4 (czyli 4 linie) osiągają transfery rzędu 4000 MB/s. Natomiast tańsze dyski PCI Express 3.0 x2 (czyli 2 linie) mają ograniczenie do 1969 MB/s. Oczywiście nie oznacza to, że każdy dysk będzie tak samo wydajny, ponieważ to zależy od rodzaju zastosowanych w nim pamięci oraz od kontrolerów.
Zalety : łatwo go wymienić w nowszym laptopie. Można go zastosować tam gdzie nie ma portów SATA. Można podłączyć go do komputera stacjonarnego bez dodatkowego okablowania. Każdy dysk na protokole NVMe będzie dużo wydajniejszy niż na protokole AHCI.
Wady : wysoka cena za niską pojemność w porównaniu z dyskami SSD.
Dysk twardy w zależności od potrzeb
Dysk twardy jest niezbędny w komputerze. Chociaż jakby się uprzeć system operacyjny da się załadować do pamięci RAM, a dane można trzymać w chmurze. Niestety takie rozwiązanie nie jest realne za dłuższą metę, ponieważ gdy wyłączymy komputer, system zniknie z pamięci RAM. A do naszych danych w chmurze dostęp jest możliwy tylko wtedy, gdy mamy Internet.
Reasumując dysk twardy jest koniecznym podzespołem, tylko na jaki się należy zdecydować ?
Żeby podjąć właściwy wybór, przeanalizujmy pewne potrzeby.
Oglądanie filmów, słuchanie muzyki, edycja tekstu, arkusze kalkulacyjne, tworzenie prezentacji
Wydawać by się mogło, że w tym przypadku wystarczy zwykły dysk talerzowy HDD. Nie polecałbym takiego zakupu, gdyż dyski HDD są duże i powolne, a przecież przy takich potrzebach nie wymagamy posiadania dużej ilości miejsca i dłuższego oczekiwania na uruchomienie się systemu czy aplikacji. Znacznie lepiej sprawdzi się nie duży dysk SSD w technologii TLC. Mniejsza pojemność, niska cena, duża prędkość odczytu i zapisu.
Kolekcjonowanie filmów, muzyki, gier, projektów
W tym przypadku dobrze byłoby posiadać nieduży dysk SSD w technologii przynajmniej TLC oraz jako dodatkowy duży dysk HDD. Na dysku SSD postawilibyśmy system, żeby pracował przyjemnie szybko, a z dysku HDD zrobilibyśmy kopalnię naszej kolekcji danych. Oczywiście zaznaczę, że dobrze by było mieć lustrzaną kopię naszych cennych plików. Jeśli ktoś dysponowałby dodatkowymi funduszami, to spokojnie może się zaopatrzyć w dwa identyczne egzemplarze HDD, by robić regularnie kopię zapasową danych.
Jeśli korzystamy z laptopa i nie mamy możliwości zamontowania drugiego dysku twardego na nasze dane, polecam korzystać z zewnętrznego dysku. ALE! Zewnętrzne dyski twarde to nic innego jak montowane przez producenta dyski HDD do kieszeni. Jak wspominaliśmy na początku artykuły, dyski mechaniczne nie lubią być noszone i są mało odporne na wstrząsy. Dlaczego więc producenci sprzedają przenośne dyski, które nie nadają się do przenoszenia? Dlatego, żeby ciągle kupować nowe! Dobrym rozwiązaniem (jeśli chcemy podróżować z zewnętrznym dyskiem twardym) jest zakup dysku SSD, kieszeni na dysk (najlepiej z obsługą USB 3.0) i stworzenie prawdziwego dysku przenośnego samemu.
Szybka praca w systemie, zainstalowana ulubiona gra lub program do ciągłej pracy
Nie potrzeba dużej ilości miejsca na takie zasoby, dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie dysk SSD podzielony na 3 partycje: systemowa, gry oraz programy. Jeśli ktoś lubi zagrać, ale nie potrzebuje mieć zainstalowanych jednocześnie kilku obszernych gier czy programów to spokojnie może się zaopatrzyć w jeden dysk SSD o większej pojemności. Sugerowałbym zainwestowanie w technologię MLC ze względu na wydłużoną żywotność, bo trzeba pamiętać, że z większego dysku SSD będziemy korzystać cały czas.
Monitoring i serwery
Przy takim zastosowaniu trzeba posiadać dysk przystosowany do pracy ciągłej. Najczęściej będą to dyski HDD np. WD Purple czy też WD Red o jak największych pojemnościach. W przypadku serwerów dobrze by było postawić system na dysku SSD z technologią SLC, a dyski HDD do pracy ciągłej podpiąć jako dodatkowe. W przypadku dysków HDD dobrze jest inwestować w dyski o prędkości obrotowej 7200 obrotów na minutę i unikać wolniejszych, czyli 5400 obrotów na minutę.
Rendering, duże projekty, montaż audio i video
Jeśli ktoś zajmuje się składaniem filmów oraz ich późniejszym renderingiem, koniecznie powinien zaopatrzyć się w pojemny dysk M.2 na protokole NVMe oraz w płytę główną kompatybilną przynajmniej z PCI Express 3.0. Szybki dysk umożliwi nieopóźniony przesył wyrenderowanych projektów między partycjami oraz szybkie preview (podgląd projektu) podczas tworzenia filmu w programie do montażu audio-video.
Podsumowanie
Każdy, nawet podstawowy dysk SSD na interfejsie SATA III, przyspieszy pracę komputera, który posiada dyski HDD. Natomiast jeśli ktoś chce się przesiąść na dysk M.2, powinienem zwrócić uwagę na to, aby dysk korzystał z protokołu NVMe, a płyta główna posiadała obsługę PCI Express 3.0. Tylko w przypadku monitoringu, serwera lub dużej bazy danych jest sens instalacji dysku HDD przystosowanego do pracy ciągłej.
